Meditatie – hoe werkt dat?
Meditatie werkt tegen stress, wordt gezegd. Het maakt je gelijkmoediger. Als je regelmatig mediteert, verandert er iets in je hersenen, dat ervoor zorgt dat je meer innerlijke rust krijgt. Dat blijkt ook uit onderzoek. Je kunt je beter concentreren, je hebt minder snel stress, en als je toch gestresst raakt, kun je hier beter mee omgaan. Maar hoe werkt meditatie dan? In dit blog lees je wat er gebeurt bij meditatie.
Stil zitten
Meditatie is niets meer of minder dan ‘stil zitten’. Bij meditatie zit je stil en doe je niets. Heel eenvoudig. Maar heb je dat wel eens gedaan? Stil zitten en niets doen?
Ik geef je een korte oefening: ga eens vijf minuten stil zitten, op een stoel of op de bank, alleen, zonder dat je iets doet, dus zonder boek, zonder telefoon, zonder tv, zonder computer en zonder te eten, te drinken of te praten. Alleen zitten en stil zijn. Je kunt je ogen dicht doen of open houden, en een wekkertje zetten.
Als je deze oefening uitvoert, zul je merken dat je binnen enkele minuten de neiging hebt om op te staan en iets te gaan doen. De oefening is simpel, maar best ingewikkeld om uit te voeren: stil zitten en niets doen.
Als je stil zit, ga je pas merken hoe druk het is in je hoofd, hoeveel gedachten er door je hoofd gaan. Als je stil zit, laat ook je lichaam zich ‘horen’, voel je bijvoorbeeld ineens die knie pijn doen, die je laatst gestoten hebt, terwijl je dat eerder nog niet gevoeld had. Als je stil zit, kan er ook ineens een emotie of gevoel je overvallen of omhoogkomen, zodat je je ineens heel verdrietig voelt bijvoorbeeld.
Herken je het volgende?
’s Ochtends sta je op en je hoofd zit vol plannen en ideeën om uit te voeren. Het zijn goede ideeën en je hebt energie genoeg om ze allemaal te doen. Je gaat dus snel beginnen.
Halverwege de uitvoering van plan één begin je aan een volgend plan, want dat moest eigenlijk eerst. Je gaat de hele dag druk door met alles wat je wilt doen, maar je wilt zoveel tegelijk doen, dat je voor het eind van de dag helemaal uitgeput bent.
En ’s avonds merk je dat er slechts één plan is afgerond, andere zaken zijn half gelukt of mislukt en je hoofd zit nog steeds vol met van alles. Je voelt je gestrest en niet fijn.
De sneeuwbol
Wat gebeurt er als je stil gaat zitten? In het begin merk je dus dat je hoofd vol is met gedachten, dat er in je lichaam van alles voelbaar is en dat er ook allerlei gevoelens in je aanwezig zijn. Je wordt niet meer ‘afgeleid’ door je bezigheden, maar je aandacht wordt naar binnen getrokken, naar jezelf en alles wat zich daar afspeelt. Het enige wat je dan kunt doen (ja, je doet dus toch wel iets) is de aandacht richten en als een toeschouwer observeren wat er zich allemaal afspeelt.
Ter illustratie een voorbeeld: Neem de sneeuwbol (zie foto). Als een sneeuwbol geschud wordt, bewegen de sneeuwvlokjes of glitters in het rond, door elkaar heen in de bol (als wervelingen). Als de sneeuwbol neergezet wordt, dwarrelen de vlokjes nog even rond en zakken langzaam naar de bodem en blijven liggen. Meestal zit er in de sneeuwbol een voorwerp of afbeelding en na het neerdalen van de sneeuwvlokjes, komt deze duidelijk te voorschijn, wordt helder zichtbaar.
Bij stil zitten of meditatie gebeurt in jou precies hetzelfde. Alle gedachten zakken omlaag of lossen op, zodat het vanbinnen rustiger wordt. Als het tot rust gekomen is in je hoofd, is er ook rust en ruimte in jezelf ontstaan, en word jijzelf duidelijker zichtbaar. In die ontstane rust en ruimte kunnen dan nieuwe ideeën, creativiteit en nieuwe inzichten verschijnen.
Mediteren in 5 stappen
Mediteren of stil zitten doe je in vijf stappen.
Stap 1: stil zitten en observeren* welke sensaties er allemaal merkbaar zijn in je lichaam.
Stap 2: stil zitten en observeren van je gedachten.
Stap 3: stil zitten en observeren van je gevoelens en emoties.
Stap 4: stil zitten en observeren hoe je ademhaalt, hoe de adem in en uit het lichaam stroomt.
Stap 5: stil zitten en observeren van alles wat er aanwezig is of opkomt in jezelf.
En dit heet dan mediteren.
*Observeren is alleen maar waarnemen, zonder verdere actie, zonder te analyseren, zonder erover te oordelen en zonder erover na te denken.
Resultaat van regelmatig stil zitten
Als je elke dag begint met 15 tot 20 minuten stil zitten of mediteren, leg je een goede basis voor je dag, en kan dat leiden tot de volgende resultaten:
- je hebt meer rust in jezelf
- je slaapt beter
- je kunt je beter concentreren
- je kunt beter met stress omgaan
- je hebt minder snel stress
- je voelt je lekkerder in je vel
Bij mij werkt het als volgt: als ik mijn dag niet begin met stil zitten, is er veel onrust, ren ik de hele dag als een ‘kip zonder kop’ rond, loop ik mezelf voorbij en heb ik aan het eind van de dag weinig voor elkaar gekregen.
Ook het eind van de dag is een goed moment om even stil te zitten. Dan kun je de dag verwerken, je hoofd ‘leegmaken’ en daarna in rust gaan slapen.
Door regelmatig stil te zitten, voel je je lekkerder in je vel, krijg je meer voor elkaar, slaap je lekkerder, leer je jezelf beter kennen, kortom: word je een prettiger mens voor jezelf!
In het blog over Stilte en rust in yoga lees je meer.
Meditatie en yoga
Wil je leren mediteren, dan kun je terecht in het Yoga Gelukscentrum Rivierenwijk. ‘Yoga is meditatie in beweging’ of ‘Meditatie is yoga zonder lichamelijke bewegingen’.
Vanaf maart 2025 geeft Janna Meditatieles in het yogacentrum, op maandag- en donderdagochtend. Je hoeft geen ervaring te hebben om mee te doen. Je kunt je aanmelden via het Lesrooster.
Tot snel!
Liefs, Esther
